Huid allergie

Huid en allergie

 

Aanleiding

U bent nu aangekomen op een van de meest bezochte hoofdstukken van deze Old-Hickory site. De statistieken van deze Old-Hickory site, en ook de statistieken welke de zoekopdrachten van Google bijhouden, wijzen systematisch uit dat veel hond eigenaren regelmatig (terugkerende) problemen hebben met de huid en/of vacht van hun hond.
Wij hebben daarom besloten om net iets meer aandacht aan dit onderwerp te geven dan dat we normaal gesproken zouden doen op deze website.
Gelieve wel dit hoofdstuk in een juist perspectief te zien. Normaal gesproken is de Amstaff een hond waarbij de vacht weinig aandacht nodig zou hebben. Maar nogmaals, de praktijk wijst uit, dat het tegenwoordig een veel voorkomend probleem kan zijn.

 

Allergie herkennen

De American Staffordshire terriër is een hond met een korte vacht, welke strak, hard aanvoelend en glanzend zou moeten zijn. Zou moeten zijn……
Het moeilijkste, en het meest frustrerende in dit hoofdstuk is het herkennen van welke allergie er sprake is.

  • Is de allergie genetisch bepaald?
  • Wordt er gefokt met een bepaalde hond, of bloedlijn, waarbij de aanleg om een allergie te ontwikkelen aanwezig is?
  • Heeft de allergie te maken met de voeding welke we geven aan onze hond?
  • Of speelt er een andere externe factor mee, zoals bijvoorbeeld een grasallergie?
  • Of zou het een combinatie van voeding en externe factoren tezamen kunnen zijn?

Laten we allereerst iets dieper ingaan op een aantal verschillende allergieën en vervolgens kaarten we de voeding aan. Tenslotte zullen we een voorbeeld casus opstellen om alle voorgaande onderwerpen op de een of andere manier weer opnieuw de revue te laten passeren. Zo hopen wij dit alles in een duidelijker daglicht te plaatsen.

 

Grasallergie

Dit is waarschijnlijk de meest voorkomende allergie bij de Am Staff. De symptomen zijn kleine rode plekjes, meestal op de buik en in de oksels van de hond. Het is een seizoensgebonden probleem (meestal in het voorjaar). De meeste Am Staff’s groeien hier vanzelf overheen zodra ze genoeg weerstand hebben opgebouwd. De hond zal er zelf ook weinig tot geen last van ondervinden.

Agressieve behandelingen met bijvoorbeeld antibiotica of cortisonen doen naar onze mening meer kwaad dan goed. Alleen bij ernstige gevallen is het nodig om in te grijpen met medicatie.

 

Vlooienallergie

Vlooien kunnen, door (regelmatig) te bijten, de oorzaak worden van een vlooienallergie, waarbij vervolgens één vlooienbeet voldoende kan zijn om maandenlang heftige jeuk, korstjes en kaalheid (tot bloedens toe) te hebben. Het speeksel van de vlo bevat een eiwit wat de bloedstolling van de hond remt. Sommige honden (en ook katten) vertonen een allergie voor dit vlooienspeeksel. Deze substantie geeft jeuk en irritatie. Af en toe een beet is al voldoende om de allergie voor lange tijd in stand te houden.

In tegenstelling tot wat veel mensen denken speelt een groot deel van de cyclus van de vlo zich af buiten het huisdier. Besmetting treedt dan ook doorgaans niet op door direct contact met een ander besmet dier maar doordat de hond zich in een omgeving bevindt waar ooit een besmet dier is geweest. Een vlo, of beter gezegd de larve in de cocon, kan onder de juiste omstandigheden makkelijk een half jaar “overleven”.

 

Andere allergieën

En zo zijn er nog een aantal allergieën zoals bijvoorbeeld;
Een inhalatieallergie (Atopie), allergieën met betrekking tot pollen en schimmels. Een allergie waarbij een allergische reactie optreedt wanneer de hond in aanraking komt met bepaalde stoffen zoals bijvoorbeeld katoen, wol, veren, rubber, schoonmaakmiddelen, parfum, medicijnen of zelfs sigarettenrook.
Zoals u hier ziet kunnen wij deze lijst bijna oneindig maken. En het geeft des temeer aan hoe moeilijk het is om erachter te komen wat de oorzaak van het fysieke ongemak is van uw hond.

 

Voedselallergie of voedselintolerantie

Voedselallergie of voedselintolerantie is als een hond overgevoelig is voor een bepaald ingrediënt in de voeding. In de meeste gevallen is dit een bepaald eiwit zoals rund, kip of tarwegluten.
Vaak worden deze termen door elkaar gebruikt maar ondanks dat de klachten gelijk kunnen zijn gaat het om twee verschillende aandoeningen.

 

Voedselallergie

Bij een voedselallergie vertoont het lichaam een overgevoeligheidsreactie waarbij het immuunsysteem wordt geactiveerd. Hierbij kan histamine vrijkomen dat de verschijnselen van een allergie veroorzaakt.

 

Voedselintolerantie

Bij voedselintolerantie vertoont het lichaam verschijnselen van een overgevoeligheid, echter wordt hierbij niet het immuunsysteem betrokken. Bij een intolerantie gaat het vaak om meerdere, vage symptomen, terwijl de verschijnselen bij een allergie meestal direct en duidelijk zijn.

 

Hypo-allergeen voer

Hypo-allergeen voer kan een eerste stap in de behandeling zijn, maar dit voer elimineert niet de granen en mais. In dit voer zijn de eiwitten kunstmatig kapot gemaakt waardoor het lichaam van de hond deze niet meer herkent.

Het gevaar van deze methode is dat deze eiwitten door deze eigenschap als vrije radicalen door het lichaam heen reizen, en daardoor een verhoogde kans op tumoren kunnen geven. Deze theorie is een hoofdstuk op zichzelf, en waar veel mensen zich niet van bewust zijn. De term hypo-allergeen is betrekkelijk nieuw in de diervoeder industrie, en wordt naar onze mening te pas en te onpas gebruikt.

 

Eén gehydroliseerde eiwitbron

Persoonlijk hebben wij goede ervaring met de hypo-allergeen variant van Pro-plan, en de an-allergene variant van het merk Royal Canin.
Maak in ieder geval gebruik van een brok waarbij er sprake is van uitsluitend 1 specifieke gehydroliseerde eiwitbron, en een minimaal aantal andere toegevoegde ingrediënten.
Zo is er momenteel zelfs een brok op de markt welke bestaat uit uitsluitend rijst en insecten.

Elk allergie geval is een geval op zich, wat heet dat voor elk geval een andere gehydroliseerde brok een uitkomst kan bieden. Het is niet zo dat merk A beter zou zijn dan bijvoorbeeld merk B. Wel is het zo dat de mate van hydrolisatie hoger of lager kan zijn van de verschillende onderlinge merken.

 

Eliminatiedieet

Een andere stap is het eliminatiedieet, dit is een testdieet dat enkel voedingsmiddelen bevat die de hond nog nooit eerder heeft gehad om zo de kans op een allergische reactie zo klein mogelijk te maken.

Een eliminatiedieet op basis van één eiwitbron (en evt. één koolhydraatbron) is de meest betrouwbare methode om een voedselallergie vast te stellen omdat de kans dan zo klein mogelijk wordt gemaakt dat de hond ergens op reageert. Bij het geven van een eliminatiedieet zijn er twee mogelijkheden:
1. Een zelf bereid voer.
2. Een commercieel hypoallergeen voer.

 

Behandelen secundaire infecties

Voordat de behandeling met het eliminatiedieet gestart wordt moeten eerst de secundaire infecties behandeld worden. Deze zouden behandeld kunnen worden met een corticosteroïde (bijv. Prednison*) of een product welke gebruikt wordt bij de behandeling van de klinische manifestaties van atopische dermatitis, een product zoals bijvoorbeeld Apoquel **.
Indien men deze secundaire infecties niet behandelt, dan is het moeilijker om een positieve reactie op het dieet waar te nemen. Tijdens het volgen van dit dieet mag de hond absoluut niets anders eten dan deze voeding.

Wanneer de klachten na afloop van dit dieet significant zijn verbeterd of zelfs zijn verdwenen kan men gaan ‘provoceren’. Dit betekent dat langzaam telkens 1 enkelvoudig ingrediënt aan het menu van de hond wordt toegevoegd (daarbij goed schriftelijk bijhouden wat de hond wanneer heeft gehad!) en vervolgens kijken of de allergieklachten terugkomen.

 

Demodex

Waarschijnlijk is 100% van de honden geïnfecteerd met deze mijt welke zich in de huid bevindt. Het overgrote deel van de honden heeft geen klachten, maar als een hond wel klachten heeft, dan kan zich dit in twee vormen presenteren: Lokaal of gegeneraliseerd.

Demodex wordt overgebracht van de moeder naar pups in de eerste dagen na de geboorte. Hier is intensief lichamelijk contact voor nodig. De klachten bij jonge honden zie je dan ook vaak op de plekken waar de pup het meest contact heeft met de moeder wanneer deze melk drinkt: rondom de bek, rondom de ogen en de bovenkant van de pootjes, met name de voorpoten.

 

Lokale Demodex

Bij lokale Demodex zien we meestal de symptomen voor het eerst als de hond jonger dan 1- 1.5 jaar is. Het meest komt het voor bij pups van 3-6 maanden oud. Bij deze vorm heeft 90% van de patiënten een goede prognose. Bij 30%-90% van de honden lost het probleem op binnen een periode van 2 maanden, maar bij sommigen duurt dit langer. Bij 10% van de patiënten breiden de klachten zich na verloop van tijd juist uit.

Factoren welke een rol kunnen spelen bij het optreden van klachten ten gevolge van de Demodex mijt zijn: andere parasieten, stress of een behandeling met medicijnen, hormoonspiegel wisseling (bijvoorbeeld loopsheid) of slechte voeding.
De afwijkingen die in de huid te zien zijn, zijn roodheid, pigmentatie en schilfers.

 

Gegeneraliseerde Demodex

Bij gegeneraliseerde Demodex zien we dat de klachten over meer dan 50% van de huid verspreid is of op de 4 poten. De prognose is minder goed dan bij gelokaliseerde Demodex, want het vereist een veel langere periode waarin de hond behandeld moet worden. Bij deze tweede genoemde Demodex zijn er 2 vormen te onderscheiden: De juveniele vorm en de volwassen vorm.

Bij de juveniele vorm ontstaat op een leeftijd jonger dan 1-1,5 jaar de klachten. Bij een milde infectie bestaat er een behoorlijk goede prognose als er behandeld wordt en sommige honden genezen vanzelf. Als er echter sprake is van een pussige ontsteking in de huid ten gevolge van de Demodex mijt, is de prognose wat minder goed.

De volwassen vorm komt voor op een leeftijd van 2-4 jaar oud. De prognose is minder goed dan bij de juveniele vorm.

Wij raden wederom aan om belang te hechten aan een goede gebalanceerde voeding en in speciale gevallen eventueel gebruik te maken van voedingssupplementen.

En vervolgens “last but not least”. Er zijn nog enkele factoren welke wij graag willen aankaarten waar weinig rekening mee wordt gehouden, of waar niet direct aan gedacht wordt, en welke ook een allergische reactie zouden kunnen veroorzaken.

Dit zijn:

  • Stress, Stressfactoren in een hondenleven kunnen zijn: hondenshow, schoolplein, winkelcentrum, asiel of pension, alleen thuis zijn, harde geluiden zoals onweer of vuurwerk, bezoek aan de dierenarts, gehoorzaamheidstraining, opwindende en fysiek zware oefeningen, cursussen, (drukke) kinderen, bezoek, andere honden, katten, verkeerd gebruik slipketting, en zelfs een muilkorf zou stress kunnen geven.

    Deze lijst kan uiteraard oneindig aangevuld worden. Belangrijk is dat men leert zien wat voor uw hond stressvol is. En dat kan natuurlijk, afhankelijk van leeftijd of gezondheidstoestand, per individueel geval verschillen. Stress is normaal gesproken makkelijk te voorkomen of kan beperkt gehouden worden. Dit door de “taal” van uw hond te leren. Observeer uw hond en probeer erachter te komen wat de behoeftes van uw hond zijn en in welke situaties hij of zij zich niet prettig voelt of juist wel.

  • Hormoonschommelingen.
  • Wisseling van omgevingstemperatuur. Dit kan de switch zijn tussen de verschillende jaargetijden.
  • Zwemmen in (open) water. Een vochtige huid kan de basis vormen van een vochtig microklimaat bij de huid door de natte vacht. Bacteriën en gisten houden van vocht en warmte en daardoor harder groeien, met als gevolg een microbiële huidontsteking.
    Uitzondering op de regel is het zwemmen in zout water. Zeewater werkt desinfecterend. Dus ook een allergische hond mag iedere dag in zee zwemmen.
  • Een overschot van afvalstoffen en andere lichaamsvreemde stoffen in het lichaam waardoor deze gevoeliger wordt voor ontstekingsreacties. Zaken welke kunnen leiden tot deze verhoging zijn onder andere: medicijnen, additieven uit voeding (bijvoorbeeld een overdaad aan voedingssupplementen), verontreinigingen uit water en/of lucht, residuen van bestrijdingsmiddelen, zware metalen zoals lood, cadmium, kwik, nikkel, aluminium, arsenicum.
  • Stofwisselingsproducten uit micro-organismen (bacteriën en schimmels in de darmen of elders in het lichaam), afbraakproducten van eiwitten (urinezuur, ammoniak), afbraakproducten van hormonen (geslachts-, bloedsuikerspiegel-, stresshormonen), afbraakproducten van lichaamsweefsels (bloed, slijmvliezen en dergelijke).
    En ook hier weer, een combinatie van de eerder aangehaalde punten is zeer goed mogelijk. Bijvoorbeeld een combinatie van stress met een verhoogde afvalstoffenbelasting kan er nét voor zorgen dat uw hond vatbaarder wordt voor een allergie. Het komt erop neer dat het immuunsysteem overspannen raakt, met alle gevolgen van dien.

Om het immuunsysteem weer op de rails te krijgen en/of te versterken kan gebruik gemaakt worden van bijvoorbeeld:

  • Kruiden bijvoorbeeld het Glidkruid (Scutellaria baicalensis). Dit is een kruid welke een natuurlijke remmer is van histamine. Zwarte bes (Ribes nigrum), deze bes werkt ontstekingsremmend en remt de werking van het afweer systeem (immunosuppressivum ).
  • Vetzuren, omega 3 en omega 6. Deze vetzuren zijn onderdeel, en betrokken, bij de aanmaak van hormoonachtige stoffen welke diverse stoffen, die bij een afweerreactie in het lichaam vrijkomen, aansturen in het immuunsysteem.
  • Pro-biotica zoals bijvoorbeeld FortiFlora, dit is een speciaal samengesteld product van Pro-Plan om de darmgezondheid, balans, en een gezond immuunsysteem voor honden te bevorderen. Elk zakje bevat een gegarandeerde hoeveelheid van een unieke probiotische stam.
  • Pre-biotica, dit zijn vezelstoffen zoals bijvoorbeeld Psyllium welke dienen weer als voedsel voor de ‘gunstige’ eerdergenoemde Pro-biotica bacteriën.
  • Vitaminen, mineralen en antioxidanten. Het is begrijpelijk dat het lichaam van uw hond in deze stresssituatie een verhoogde behoefte heeft aan extra vitaminen, mineralen en antioxidanten. Ter ondersteuning kan daarvoor een goed uitgebalanceerde multivitaminen preparaat worden ingezet.

Let op! Haal s.v.p. bovenstaande zaken niet door elkaar. Een eliminatie dieet, en bijvoorbeeld het toedienen van voedingssupplementen kan in bepaalde gevallen niet wenselijk zijn. En zou zelfs een averechts effect kunnen hebben.
Elke stap welke wordt genomen bij het achterhalen wat de oorzaak is van de allergische reactie van uw hond dient een weloverwogen stap te zijn.
Bij twijfel altijd overleggen met een deskundige, en/of uw dierenarts!

 

Casus

En ten slotte zullen wij hier een specifiek geval aankaarten waarbij we het hebben over een, op het moment van de eerste allergie verschijnselen, 3-jarige American Staffordshire Terrier teef.
Intact, niet gesteriliseerd. In goede gezondheid verkerend. Op een dieet van Proplan Optiderma plus diverse voeding supplementen. Geen gebruikmakend van anti-parasitaire middelen. Een teef welke regelmatige fysieke trainingen ondergaat zoals treadmill en zwemmen.
Tot haar tweede levensjaar had deze teef totaal geen last van haar huid. Totdat wij bemerkten dat deze teef in het gedeelte van haar nek enkele “onrustige” plekken had. In eerste instantie werd gedacht dat dit te wijten was aan het stoeien met enkele pups. Er werd op dit moment niet te veel aandacht aan besteed. Na verloop van tijd viel het op dat deze beschadigingen van de huid niet verdwenen.

 

Wisselen van voer

Het eerste waaraan gedacht werd was dat er een overgevoeligheid zou kunnen zijn voor de gegeven ProPlan brok. Er is toen direct overgestapt naar een versproduct. Ook werd er direct gestopt met het geven van de voedingssupplementen. Verschijnselen verdwenen, en er werd aangenomen dat de verandering van voeding de grondslag van het verdwijnen van de allergie zou zijn.
Totdat 2 maanden later een klein wondje verscheen op haar voorhoofd. Er werd gedacht dat de teef zich gestoten zou kunnen hebben aan een voorwerp, of zich beschadigd zou hebben tijdens de omgang met de andere honden. Ook hier bemerkten we dat genezing niet voorspoedig verliep, vervolgens verscheen er zelfs een tweede plek op haar hoofd. Er werd weer sterk rekening mee gehouden dat er weer een voedselallergie de kop op was gestoken.

Er werd direct overgeschakeld naar een hypoallergeen voer. Dus geen vers, geen “normale” brok. Nu alleen een hyperallergeen voer. (Let op! Er zijn brokken welke pretenderen hypoallergeen zijn, maar dit in feite niet zijn, of in mindere mate zijn) Na verloop van tijd, ongeveer 4-6 weken, verdwenen weer alle allergie verschijnselen. Vervolgens weer voorzichtig overgestapt naar het verse voer, en ook na deze switch voor lange tijd geen problemen.

 

Voeding? Externe factor? Of beide?

Het werd ons nu duidelijk dat het of aan de voeding zou kunnen liggen, of een externe factor. Of misschien wel een combinatie van beide.
Omdat de teef regelmatig getraind werd in een zwembad. Werd er gedacht dat er misschien ook een overgevoeligheid was voor de aanwezige chemicaliën in het water. Er is toen overgestapt naar andere trainingsmethodes, plus training in zout water.

Er verstreken vervolgens weer een aantal maanden zonder enkele noemenswaardige problemen. Totdat een half jaar later de teef in een mum van tijd over de gehele huid vol uitslag zat. Een uitslag variërend van bobbels over de gehele huid, een onrustige opgezette huid, dit samen met beschadigde bloederige huid (vanwege het veelvuldig krabben).

 

Medicatie

Er werd vervolgens samen met een deskundige op het gebied van allergieën besloten om direct Apoquel ** te geven. Apoquel** is een recent (2013) ontwikkeld geneesmiddel welke er bekend om staat om atopische/externe allergische reacties effectief de kiem te smoren. Er werd daarnaast weer direct overgeschakeld op een hypoallergeen dieet, dit nu tezamen in combinatie met het geneesmiddel Apoquel**.

Na 3 weken geen resultaat. Er werd besloten om met de Apoquel** te stoppen, en over te stappen op Prednison* (dit als laatste redmiddel om de heftige allergische reactie de kop in proberen te drukken). Overigens is tijdens de gehele voorgaande periode de hond behandeld met de speciale Coatex *** shampoo welke gebruikt wordt bij allergieën.

Na een korte kuur van Prednison was de situatie weer redelijk snel onder controle. Jammer genoeg wordt er met de cortisonen alleen gewerkt aan het terugdringen van de secundaire reacties, waarbij het onderliggende probleem, de reden, van de allergie niet aangepakt wordt.

 

Een geluk bij een ongeluk

We waren inmiddels weer een aantal maanden verder. Er werd nu uitsluitend hypoallergeen voer gegeven. De situatie verbeterde zich tot op een bepaalde hoogte, totdat – het was een geluk, bij een ongeluk – , we plots bemerkten dat tegelijkertijd de “probleem” teef, op exact hetzelfde tijdstip samen met een andere jonge hond in onze kennel weer bijna exact dezelfde allergische verschijnselen kreeg. Alleen de jonge hond had dit in een iets mildere mate qua reactie.
Daarnaast had deze jonge hond een totaal ander dieet. Maar had wel te maken gehad met exact dezelfde externe factoren zoals enkele reizen naar het buitenland, zelfde tijdelijke verblijf in vreemde kennels, etc. etc.
Wij begonnen nu sterk te twijfelen of de voeding hier wel de (hoofd)oorzaak van de allergie was. We waren er ons nu nog meer van bewust dat we toch nog intensiever moesten onderzoeken en minutieus door moesten zoeken welke externe factor hier mee zou kunnen spelen?
Zou ze misschien allergisch kunnen zijn voor pollen? Stof? Sporen? Mijt? Vlooienbeten?

 

Toch een vlo?

Zoals eerder aangegeven hierboven werd er bij deze hond geen gebruik gemaakt van anti-parasitaire middelen. Zou ze dan toch allergisch zijn voor een (incidentele) vlooienbeet?
Omdat wij normaal gesproken huiverig zijn, voor uiteenlopende redenen, om gebruik te maken van synthetische anti- parasitaire middelen, werd er na lang wikken en wegen toch besloten om haar een preventief middel toe te dienen wat haar de bescherming zou moeten geven tegen deze ongewilde parasieten.
We besloten daarnaast om naast het hypoallergene dieet, een korte prednison kuur te geven om zo snel mogelijk de allergie verschijnselen tot een minimum te beperken. De jonge hond lieten we daarentegen onbehandeld qua medicijnen. Wel werden ook bij deze jonge hond ook anti parasitaire middelen toegediend.

Stap voor stap verbeterde de situatie. De medicijnen deden hun werk, en na verloop van een aantal weken was de situatie weer onder controle bij de “probleem” teef. Bij de jonge hond zagen we exact hetzelfde beeld. De allergische reactie verdween, en na een aantal weken was bij beide honden de huid weer helemaal intact.
Na een aantal maanden geen problemen te hebben gehad, werd er vervolgens weer overgeschakeld op de normale variant van Pro-plan. Hier volgde geen allergische reactie op. En tot op heden tot op de dag van dit schrijven, hebben we geen problemen meer mogen ondervonden met betrekking tot problemen met de huid van onze teef.

Tijdspanne in totaal, vanaf uitbreken allergie, tot en met het verdwijnen van de allergieverschijnselen heeft in totaal 18 maanden geduurd.
Zou het dan uiteindelijk toch de vlooienallergie zijn geweest?! Misschien een combinatie van meerdere (externe) factoren….? Joost mag het weten!

 

Frustratie

Het schrijven van deze casus is puur om aan te geven hoe frustrerend een allergie kan zijn. Uiteraard voor de hond zelf, maar daarnaast ook voor ons mensen welke hier dagelijks mee geconfronteerd worden! De tijd welke erin gaat zitten om tot de bodem van het probleem te komen, laat staan de frustratie waarmee dit gepaard gaat. Als men al überhaupt tot een oplossing komt. Vergeet niet, een allergie kom je niet van af. Men leert alleen hoe er mee om te gaan.
De allergie aanpakken is een proces welke tijd en energie kost. Het voortdurend observeren van de hond. Het analyseren van de verschillende situaties gedurende het hele traject. Het verdiepen, en inlezen in de materie welke samenhangt met allergieën om zo nodig samen met de deskundigen op dit gebied de juiste beslissingen te nemen.

 

Voetnoot 1: Er werd gedurende het hele traject overwogen om een kostbare allergietest uit te voeren. Dit is een test welke bestaat uit 2 delen: een huidtest en een bloedonderzoek. Wat ons weerhouden heeft om deze test uit te voeren is dat de ervaringen uit onze directe omgeving hebben geleerd dat de uitslag van deze test niet sluitend is.
De allergie test is een moment opname. Beschouw het als een foto, terwijl wij met onze hond in een soort van film leven. Het geeft aan dat de hond bijvoorbeeld op moment X gevoelig is in bepaalde mate voor een bepaald eiwit, Maar voor hetzelfde geld kan de hond een maand later totaal ongevoelig zijn voor dit eiwit.

Voetnoot 2: De hele voorgaande casus is onder begeleiding geweest van meerdere deskundigen.

* Prednison : https://nl.wikipedia.org/wiki/Prednison
** Apoquel : https://en.wikipedia.org/wiki/Oclacitinib
Apoquel werkt alleen als er sprake is van externe factoren.
Dus dat wil zeggen dat dit medicijn niet de allergische verschijnselen onderdrukt welke afkomstig zijn van de voeding.
*** Coatex: https://www.vetplusglobal.com/petzone/skin-disease-pets/08/2016/

Share This